GroenLinks maakt zich in Amersfoort al lang sterk om lege kantoren te transformeren in woonruimte. Begin januari werd in De Ronde een voorstel besproken van het College om de transformatie van leegstaande kantorenpanden te versoepelen. De vraag is alleen: Hoe? Raadslid Dick van de Velde geeft de visie van GroenLinks.
In Amersfoort staat structureel ongeveer 140.000 m2 aan kantoorlocaties leeg. Dat komt overeen met 16% van het totale kantorenbestand. Dat is hoger dan het landelijk gemiddelde van 14%. Die leegstand is een maatschappelijk probleem; aan de ene kant druk op de woningmarkt door een tekort aan geschikte woningen, aan de andere kant een groot overschot aan leegstaande kantoren waar geen vraag naar is. En het kost de maatschappij veel geld. De kosten van leegstand zijn fiscaal aftrekbaar. En daar maken eigenaren dankbaar gebruik van. Ook de vaak te hoge boekwaardes van leegstaand vastgoed belemmeren eigenaren om naar alternatieve oplossingen te zoeken. Ze zullen het verlies zolang mogelijk willen uitstellen. Dit zijn problemen die landelijk spelen. Daarvoor moeten we bij het Rijk zijn. De Leegstandswet van 2010 schept mogelijkheden een leegstandsverordening op te stellen, een leegstandsregister bij te houden en sancties in te zetten bij structurele langdurige leegstand. Inmiddels weten we wel door Amsterdamse ervaringen dat er juridisch allerlei haken en ogen aanzitten.
De mismatch van leegstand kantoren en woningtekorten toont aan dat de markt faalt. En dus is overheidsregulering nodig om de markt beter te laten functioneren. Dat vindt ook de Taskforce Transformatie van de Provincie Utrecht. In een rapport van 2010 bevelen ze de samenwerking aan tussen rijk, provincie en gemeente en de andere stakeholders: eigenaren, projectontwikkelaars en woningcorporaties. Er mag best meer druk op eigenaren worden uitgeoefend, bijvoorbeeld door de mogelijkheden van de Leegstandswet te gebruiken.
Een actievere rol van de gemeente? Dit kan door wet- en regelgeving, door financiële prikkels, door een sterkere regierol, door versoepeling van procedures. Voor dat laatste heeft het College gekozen. Bijvoorbeeld geen verklaringen van geen bedenkingen als leegstaande kantoren omgebouwd worden tot woningen of voorzieningen. Daarmee wordt ongeveer acht weken gewonnen. Het College wil meer bevoegdheden naar zich toetrekken zoals de bevoegdheid tot het nemen van besluiten over grondexploitaties. Maar niemand verwacht hier veel effecten van. Daarvoor is veel meer nodig. Financiële prikkels om transformatie van leegstaand zakelijk vastgoed te faciliteren zoals bij de het jongerenhuisvestingsproject in de Hellestraat zit er niet meer in.
GroenLinks vindt het voorstel van het College onder de maat. In het Coalitieakkoord wordt gesproken over de opdracht om creatief, oplossingsgericht naar bestaande blokkades te kijken en daarin ongebaande paden te vinden. Het voorstel van het College voldoet daar niet aan.
Als GroenLinks willen we aan de ene kant wettelijke mogelijkheden benutten zoals een leegstandsverordening, het bijhouden van een register en sancties bij langdurige structurele leegstand. Aan de andere kan zouden we daarnaast een meer creatieve richting willen kiezen, waarbij we gebruik willen maken van de vastgoedmonitor. Het College heeft deze door Zadelhof laten maken. In een aantal wijken is de structurele leegstand van kantoren door vraaguitval niet oplosbaar. Juist in die wijken zouden pilots kunnen worden besproken, waarbij gemeente partijen bij elkaar brengt. Pas daarna heeft het zin de procedurele regels te versoepelen om de transformatie van leegstaand vastgoed in beweging te krijgen.
Dick van de Velde,
raadslid GroenLinks Amersfoort,
d.vandevelde@raad-amersfoort.nl