“Gezien de woningnood is het goed dat we de komende jaren flink wat huizen bijbouwen. Het streven - vastgelegd in het Deltaplan Wonen - is jaarlijks minimaal 1000 extra woningen te realiseren. Een deel daarvan komt in bestaande gebouwen, het grootste deel echter is nieuwbouw. En daar kleeft één groot nadeel aan,” aldus onze woordvoerder Jeroen Bulthuis: “De productie van de bouwmaterialen voor al die huizen heeft een grote impact op het klimaat. Zo is de gebouwde omgeving in Europa verantwoordelijk voor 36% van alle CO2-uitstoot.”
Rondetafelgesprek over houtbouw
Houtbouw zou een belangrijke rol kunnen spelen in het beperken van de ecologische voetafdruk van de gebouwde omgeving en daarom hielden we op 6 april - samen met de ChristenUnie en Amersfoort2014 een rondetafelgesprek over houtbouw, in samenwerking met de Amersfoortse houtbouw-ambassadeurs Frans Deckers, Remco Koffijberg, Eugene Zaaijer en Tiejo Keppler, die eerder te gast waren in de gemeenteraad om te vertellen over hun droombeeld voor een houten stadhuis.
De vraag ‘wat kan de gemeente doen om houtbouw in Amersfoort te stimuleren’ stond centraal tijdens het rondetafelgesprek in de Amersfoortse gemeenteraad.
De voordelen van houtbouw zijn voor steeds meer mensen evident.
In de eerste plaats kan houtbouw een grote bijdrage leveren aan onze duurzaamheidsopgave, waaronder CO2-reductie. Verder leidt (modulaire) houtbouw tot minder stikstofuitstoot tijdens de bouw, is het minder arbeidsintensief (en dus veiliger) en kan er sneller worden gerealiseerd. Daarnaast levert bouwen met hout een hogere (bouw)kwaliteit, minder faalkosten (onder andere door prefabricage) en een gezonder, productiever en prettiger binnenklimaat van gebouwen.
Praktijkervaringen in Amersfoort
Gelukkig zijn er ook al houtbouw-projecten in Amersfoort, zoals het project Common Woods aan de Leusderweg (op het oude manegeterrein) en de Hof van Duurzaamheid (aan de Laan van Duurzaamheid in Nieuwland). De ontwikkelaars van beide projecten (Boom Builds en Schipper Bosch/Treetek) namen deel aan het rondetafelgesprek om te vertellen over hun praktijkervaringen met houtbouw in Amersfoort.
Daarnaast waren er vertegenwoordigers van het bedrijf Finch Buildings (een van de voorlopers op het gebied van houtbouw in Nederland), Studio Nauta (een architectenbureau dat veel doet met houtbouw) en Heilijgers (een ‘traditioneel’ bouwbedrijf dat veel bouwt in Amersfoort).Samen met de aanwezige raadsleden stonden zij stil bij de vraag hoe we het toepassen van houtbouw (en andere vormen van duurzaam bouwen) kunnen versnellen en wat daarbij de rol van de gemeente zou kunnen zijn.
Een belangrijke conclusie: houtbouw is geen doel op zich. Het is een middel met als doel op een meer duurzame manier te bouwen. Het dwingend voorschrijven van houtbouw zag geen van de aanwezigen dan ook als wenselijk. Bovendien zijn er ook andere vormen van ‘biobased’ bouwen denkbaar. Het achterliggende doel: duurzamer bouwen met minder impact voor de omgeving en het klimaat, zag iedereen daarom ook als leidend.
Over de vraag of biobased bouwen duurder is dan traditioneel bouwen, zijn de meningen verdeeld. Feit is dat de zogenoemde stichtingskosten vanuit het perspectief van een ontwikkelaar nu vaak nog hoger zijn dan bij een traditionele bouwmethode. De vraag is echter welke kosten je maatschappelijk gezien allemaal mee zou moeten rekenen.
Alle kosten eerlijk in rekening
Wanneer je uitgaat van het ‘total cost of ownership’ (de totale woonlasten, gemeten over de hele levenscyclus van een gebouw) dan scoort houtbouw al weer een stuk gunstiger. En zou je ook alle klimaatkosten op een eerlijke manier in rekening brengen, dan winnen biobased materialen het ruimschoots van de traditionele. Daar komt bij dat schaalgrootte erg bepalend is voor de kosten bij woningbouw. De verwachting is daarom: hoe meer houtbouw we de komende jaren toepassen, hoe lager de kosten zullen worden.
De ontwikkelaars met ervaring met houtbouw in Amersfoort gaven verder aan dat het soms nog lastig en tijdrovend is om te voldoen aan alle wet- en regelgeving, zoals het bouwbesluit. Bij traditionele bouwmethoden is vaak veel makkelijker aan te tonen dat een ontwerp aan alle regelgeving voldoet, omdat er veel referentieprojecten zijn waarnaar kan worden verwezen. Voor houtbouw geldt dat in veel mindere mate en moet het wiel dus vaak nog worden uitgevonden.
Ondersteuning pioniers
Dit pionierswerk kost veel tijd en leidt tot de nodige onzekerheid bij ontwikkelaars. De gemeente zou dus kunnen helpen door actiever te ondersteunen bij het onderbouwen dat aan alle wet- en regelgeving wordt voldaan. Verder zou de gemeente een actievere rol kunnen pakken om kennis uit te wisselen tussen bouwers en ontwikkelaars over (het toepassen van) houtbouw.
Alle aanwezigen zijn het er over eens dat houtbouw in Amersfoort nog in de kinderschoenen staat. Afgezet tegen de zogenoemde ‘innovation adoption curve’ (zie afbeelding hieronder) bevinden we ons daarom nog in de fase van de ‘innovators’ en ‘early adopters’. De rol van de gemeente zou zich volgens de meeste deelnemers van het rondetafelgesprek daarom op dit moment vooral moeten richten op het stimuleren en faciliteren van houtbouw in Amersfoort. Wettelijk afdwingen lijkt - voor nu - niet het juiste instrument.
Samen met de andere organiserende fracties van het rondetafelgesprek beraden we ons nu op een vervolg.
Mocht je naar aanleiding van dit nieuwsbericht vragen of suggesties hebben, neem dan contact op met raadslid Jeroen Bulthuis, j.bulthuis@amersfoort.nl.