Margreet van den Berg, lid van de Amersfoortse kerngroep, vertelt hoe ze zelf niet meer buiten kan zijn zonder vliegtuigen te horen en ’s nachts wakker wordt van de herrie. Vooral in Amersfoort Noord is de geluidsoverlast nu al enorm. Om de anderhalf tot twee minuten komt er een vliegtuig over. Via de website Flightradar ontdekte ze hoe een Boeing 747 die op vier kilometer hoogte overvliegt minutenlang voor herrie zorgt.
Waar kun je melden dat je daar last van hebt? Maakt de gemeente eigenlijk bezwaar? En kan de provincie ons beschermen? Vragen waar Margreet antwoord op zocht. Ze vond medestanders bij het burgerinitiatief Stop4deroute. Er is nu een whatsapp-groep waar ervaringen in gedeeld worden. Inmiddels weet Margreet dat de overheid beleid maakt op basis van het aantal meldingen bij BewonersAanspreekpunt Schiphol. (Te bereiken via bezoekbas.nl.) Daar kun je overlast melden en vragen stellen. Ook over het milieu maakt Margreet zich zorgen. Tot haar verbijstering ontdekte ze dat Schiphol uitstoot van fijnstof en stikstof boven de duizend meter niet hoeft te melden. Je kunt daarover nergens cijfers vinden.
Verkooppraatjes en vliegtuigfiles
De leden van Stop4deroute hebben inmiddels een indrukwekkende dossierkennis opgebouwd. Landelijk kerngroeplid Peter van Thienen legt aan de hand van grafieken en cijfers uit hoe het wegennet in de lucht werkt en welke argumenten Schiphol en de overheid gebruiken om een nieuwe snelweg aan te leggen boven de provincies Utrecht, Noord-Holland en Gelderland. Het zou efficiënter en dus duurzamer zijn omdat vliegtuigen minder om hoeven te vliegen. Het zou bovendien de hinder eerlijker verdelen. Uiteindelijk leidt het voor meer ruimte voor burger- en militaire luchtvaart. Met feiten, cijfers en grafieken die niets aan duidelijkheid te wensen overlaten maakt Peter korte metten met deze verkooppraatjes. De nieuwe route helpt de omwonenden van Schiphol niets. De dalende glijvlucht, die motorvermogen spaart, wordt allang toegepast. Als puntje bij paaltje komt, gaat het gewoon om ruimte creëren voor groei.
Luisteraars vragen of de vierde route al niet in gebruik is. In Putten signaleert iemand vooral in het weekend vliegtuigfiles. Margreet heeft die vraag aan Schiphol gesteld. Antwoord: ‘De route is nog niet in gebruik, maar piloten mogen in overleg van de huidige standaardroutes afwijken.’ Margreet: ‘Het wordt nog veel erger als de vierde route officieel in gebruik komt. De politiek doet niets als burgers zich niet verzetten, dus meld de overlast!’
Miljoen vrachtwagens
Wethouder Johnas van Lammeren (PvdD) komt uit Amsterdam (onder de Bulderbaan) en strijdt al sinds 2016 tegen vliegoverlast. Hij deelt cijfers die er niet om liegen. Gemeten naar het aantal inwoners van Nederland is Schiphol zo’n 2,5 keer te groot. Zonder overstappers zouden we genoeg hebben aan de helft van de luchthaven. In de afgelopen dertig jaar is het vliegverkeer verdubbeld. Tijdens de COVID-lockdowns was het vliegverkeer terug op het niveau van 1990. Een startende Boeing veroorzaakt evenveel stikstofuitstoot als een miljoen (!) vrachtwagens die 80 kilometer per uur rijden. In Amersfoort is het aantal overlastmeldingen in anderhalf jaar tijd met een factor 3,6 toegenomen. Johnas over de plannen voor de vierde route: ‘Groei is het doel, duurzaamheid is marketingprietpraat.’ De gemeente Amersfoort heeft inmiddels een motie aangenomen en er is een meldpunt ingericht.
Minder vliegen, investeren in alternatieven
Statenlid David Oude Wesselink (GroenLinks) vertelt dat ook de Provincie Utrecht een motie heeft aangenomen tegen de vierde aanvliegroute. ‘Hoewel de minister gewoon een besluit kan nemen, werkt druk vanuit de bevolking. Dat hebben we ook gezien bij Amelisweerd.’ Ook in de provincie wordt op dit dossier samengewerkt met de PvdD. Op verzoek van David komt er meer onderzoek, om ook de groei vanaf 1980 inzichtelijk te maken. ‘In Frankrijk is er een verbod op vluchten tussen Franse steden onderling. Wrang is dat de samenwerking tussen KLM en Air France ertoe heeft geleid dat Fransen nu bij binnenlandse vluchten via Schiphol vliegen.’ Net als Johnas ziet David maar één oplossing: minder vliegen. ‘We moeten investeren in alternatieven, zoals (inter)nationaal treinverkeer.’