De besluitvorming over de aanleg van de Westelijke Ontsluiting nadert zijn ontknoping: er ligt een plan voor de weg (variant 7B), inwoners van Amersfoort en andere betrokkenen hebben hun zienswijze kunnen indienen, en er ligt ter bespreking in de gemeenteraad een zienswijzenota (waarin de gemeente reageert op de zienswijzen van betrokkenen). GroenLinks is en blijft tegen de realisatie van de Westelijke Ontsluiting, om verschillende redenen. 

Maar heeft GroenLinks in december 2013 niet ingestemd met het raadsvoorstel om variant 7B uit te werken? Dat is inderdaad zo. Is dat uit te leggen? Ja. Voor iedereen die de afgelopen jaren de discussie over de aanleg van de weg niet heeft kunnen of willen volgen schets ik de gebeurtenissen vanaf 2010, verschillende varianten die langsgekomen zijn en de overwegingen van GroenLinks om die voorstellen al dan niet te steunen. Dit alles vanuit het GroenLinks perspectief natuurlijk:

  • In het voorjaar van 2010 vormen VVD, D66, GroenLinks, het CDA en de CU een college. In het coalitieakkoord wordt afgesproken dat er voor de problemen met de verkeersdoorstroming aan de westkant van Amersfoort voor een evenwichtige oplossing wordt gekozen. (“Daarom maken wij, samen met betrokken bewoners en ondernemers en binnen de rand- voorwaarden van de wet (zoals milieunormen) en de beschikbare middelen een variant voor een toekomstgerichte westelijke ontsluiting, die evenwichtig is en een wezenlijke verbetering van de doorstroming oplevert.”)
  • In 2012 komt het college met een voorstel voor de Westelijke Ontsluiting dat in de openbaarheid komt voordat het in de coalitie is besproken. Er is de keuze tussen variant 4C (met viaduct) en 4D (een tunnel). Dit voorstel is een klap in het gezicht van coalitiepartner GroenLinks. De voorgestelde varianten hebben grote inbreuk op de ecologie en over groencompensatie wordt niets vermeld. GroenLinks wijst dit voorstel af en stelt voor te kiezen voor variant 2 (die met behoud van huidige spoorwegovergang en een aantal kleine maar effectieve maatregelen de doorstroming voldoende verbetert). De VVD besluit daarop het vertrouwen in GroenLinks op te zeggen en het college valt.
  • Begin 2013 wordt er onderhandeld over een nieuw college en GroenLinks wordt door de PvdA en de VVD aan tafel uitgenodigd. We aarzelen, vanwege de eerdere uitlatingen van de VVD en de problematiek rondom de Westelijke Ontsluiting. GroenLinks wil geen weg aan de westkant van Amersfoort die grootscheepse schade aan het gebied betekent. GroenLinks gaat nog steeds voor variant 2, maar dat blijkt een achterhoedegevecht. Een meerderheid van de politieke partijen (zonder GroenLinks) is voor een ingrijpende oplossing. We realiseren ons dat we een ingrijpende aanleg van de weg niet meer kunnen tegenhouden, te meer omdat ook de provincie aangaf een negatieve beslissing in de raad te overrulen en dan zelf de weg aan te gaan leggen. Moesten we er dan toch niet voor kiezen om aan de onderhandelingstafel plaats te nemen en mee te praten over de inpassing van die weg, te strijden voor een goede groencompensatie? We kiezen er uiteindelijk voor om mee te beslissen en creëren variant 7, die achter de beroemde vrouwenbuurt en onder het spoor zou moeten gaan lopen. Via een gedetailleerde nota van randvoorwaarden, gevoegd bij het nieuwe coalitieakkoord, zorgen we er voor dat als de weg zou worden aangelegd, er voor 1% van de totaalsom (6 ton op 60 miljoen) bovenwettelijke groencompensatie en natuurverrijking zal komen. Voor variant 7 zouden ongeveer 1000 bomen moeten worden gekapt maar voor het eerst wordt bij de aanleg van een weg serieus nagedacht over ecologische schade en de compensatie daarvan. Invulling van de groencompensatie zal bovendien met partijen worden ingevuld die er verstand van hebben, zoals Utrechts Landschap, Milieudefensie, de Bomenstichting, de Vereniging Behoud Bos Birkhoven Bokkeduinen, en IVN. De schaduwzijde van deze afspraak is dat variant 7 niet tot stand is gekomen of is besproken met de participatiegroep. De politieke partijen wilden er snel uitkomen, hadden te veel oog voor elkaar en voor de oplossing, en te weinig oog voor de betrokkenen.
  • Na de besluitvorming in december 2013 is de gemeente voortvarend aan de slag gegaan met invulling van de wettelijke en bovenwettelijke groencompensatie. Bij veel van de daar voor georganiseerde bijeenkomsten schuif ik aan, nieuwsgierig over hoe de afspraken worden ingevuld. Daar blijken meer mensen te zitten die tegen deze weg zijn maar, als die weg er dan toch moet komen, bereid zijn mee te willen praten over een goede invulling van de groencompensatie. De gemeente gaat in onze ogen serieus om met de invulling van de groencompensatie en natuurverrijking.
  • In 2015 verschijnt het ontwerp bestemmingsplan, de uitwerking van variant 7B (variant 7 met een deels verdiepte ligging van de weg). Er blijkt dat er veel meer bomen moeten verdwijnen, namelijk meer dan 3000. Ook zijn er nieuwe verkeerscijfers beschikbaar, die er op wijzen dat de verkeersdrukte kleiner is dan eerder voorspeld. Kortom, de ecologische kosten zijn groter, de noodzaak is kleiner. GroenLinks vraagt in januari 2015 aan het college om variant 2 door te rekenen met de nieuwe verkeerscijfers want als variant 2 volgens de recente verkeerscijfers zou voldoen, dan is de noodzaak voor een ingrijpende oplossing er niet meer. Het college weigert. Er is immers al een keuze gemaakt voor 7B, aldus het college. Uit een Second opinion met betrekking tot de nut en noodzaak Westelijke Ontsluiting van buurtcomité Beroemde Vrouwen en de SGLA blijkt dat een ingrijpende oplossing niet nodig is. Groenlinks trekt de steun voor variant 7B in en stemt eind 2015 tegen het ontwerp bestemmingsplan. Wel wordt nog een motie aangenomen van GroenLinks met VVD, CDA en CU waarin gevraagd wordt om extra maatregelen tegen verslechtering van de leefbaarheid wat betreft lucht, geluid en fijnstof.

Conclusie:

En er komen steeds meer redenen bij om tegen de aanleg van deze weg te zijn. Dat blijkt ook uit de zienswijzenota en het antwoord daarop van het college. Het afgelopen jaar is de verkeersdrukte afgenomen en er blijken beschermde dieren zoals de das in het gebied voor te komen. Door de aanleg van de weg moeten meer dan 3000 bomen worden gekapt, de aanleg kost veel te veel geld, en de tijdwinst voor automobilisten is minimaal.

Frans Prins (fractievoorzitter GroenLinks)