Dinsdag 5 november gaven alle raads­fracties een statement over de hoofdlijnen van de Begroting 2014-2017, dienden ze hun moties en amendementen (wijzigings­voorstellen) in en was er debat. Dinsdag 12 november staat het slotdebat en de besluit­vorming over de begroting op de agenda. Het is de laatste begrotings­behandeling in deze raadsperiode. Lees, of kijk, de algemene beschouwing van Hiske Land, fractie­voorzitter van GroenLinks Amersfoort.

     Video GroenLinks AmersfoortGezien    

Geachte voorzitter, leden van de gemeenteraad, aanwezigen op de tribune en thuis.

"Mijn dochter van 15 (die blonde met het herkenbare neusje), beginnend dagblad­lezer, zei vorige week met een zucht: 'Ik denk dat alles minder wordt'. Ze somde een paar kranten­koppen op. En inderdaad: het klonk erg. Bezuinigingen. Kommer en kwel."

Zo begon ik in november 2010 mijn allereerste statement tijdens de begrotings­behandeling voor 2011. Een begroting waarin grote bezuinigingen waren opgenomen.

Ons voornaamste punt toen: Het gaat Links niet zozeer om het huishoud­boekje, maar wat gebeurt feitelijk, met de mensen, de straten, de buurten, de organisaties. Kan Amersfoort, kunnen de Amersfoorters deze bezuinigingen trekken, staat de stad in de fik, bloedt zij leeg?

Groenlinks heeft in deze raadsperiode opnieuw de verantwoordelijkheid genomen en is in de coalitie gestapt, niet alleen omdat wij kansen zagen op het moment dat alles onder druk komt te staan en vloeibaar kan worden. En de kansen op meer groen en duurzaam benutten.

Maar ook omdat voor ons de taak duidelijk was: de coalitie consequent naar links te trekken, te hangen naar de sociale kant.

We wilden en willen die verantwoordelijk op ons nemen, ook, en misschien juist wel: vooral als het moeilijk wordt. Niet roepen vanuit de oppositie, maar constructief omgaan met de problemen en uitdagingen die op ons pad komen.

We zitten in een traject waarin in totaal miljoenen bezuinigd worden, zitten we nu op 36 miljoen? Continu hebben we het college bevraagd op de effecten. Niet optellen en aftrekken in een boekhouders­begroting, maar kijken naar en letten op de gevolgen voor de mensen en de stad.

Wat hebben we gezien?

Verrassende ontwikkelingen en vernieuwingskracht. Neem nu Het Hooghe Landt College dat een vestiging van de bibliotheek binnen de muren opnam en leerlingen in het kader van de maatschappelijke stage hierin een rol laat spelen. Een vestiging van de bieb waarvan een van de actievoersters van 'Red de Bieb Zielhorst' opbiechtte: "We zijn er zo blij mee." Het barst van de groene initiatieven, zoals ook weer bleek bij de nominaties voor Het Groene Lintje.

We zien een stad die er toch nog redelijk bij ligt, mede dankzij de beheerploegen die gezamenlijk het onderhoud van stukken groen op zich nemen.

Burgerbetrokkenheid: buurthuizen die overgenomen zijn, samenwerking tussen instellingen, juist nu, en met oog op mensen die het moeilijk hebben.

Want die toenemende armoede is er. Meer klanten voor voedsel- en kledingbank, bij de schuldhulp­verlening van Stadsring 51. De gemeente ondersteunt die instellingen consequent.

Staat de stad in de fik? Nee, ondanks alles, dat zien we niet.

Maar dan nog: zien en weten wij alles? Vast niet.

Wie noemt zich bijvoorbeeld nog werkloos? Grote groepen zitten 'in between jobs', geven zich uit voor adviseur, zijn zelfstandige zonder opdrachten en stapelen de ene onbetaalde functie op de andere stage. Ze kloppen niet aan voor een uitkering, maar redden zich met hun kleine spaarpotje, zo lang dat kan. Ze redden zichzelf. En de vele werkloze jongeren die teren op de zak van hun ouders.

Deze houding kun je op individueel vlak lovens­waardig vinden, maar op maatschappelijk niveau is het rampzalig. Want daardoor blijft deze nieuwe werkloosheid onder de radar.

De overheid is er voor de collectieve voorzieningen, voor mensen die kwetsbaar zijn. Voor GroenLinks geldt: eigen verantwoordelijkheid is belangrijk, maar die ontslaat ons nooit van de collectieve verantwoordelijkheid. Dus altijd: De overheid blijft eind­verantwoordelijk voor de bestaans­zekerheid van een ieder. In principe. Uit principe.

Terug naar mijn dochter: heden.

Nu is deze jongste dochter van me bijna 19 en zij weet wat de crisis voor haar persoonlijk betekent; onzekerheid bijvoorbeeld, over studie­financiering. Wel, niet of anders, de onzekerheid waarmee de nieuwe plannen omringt worden heeft gevolgen voor haar. Haar ouders hebben minder te besteden, banen lopen af. De bieb is minder vaak open. Perspectieven veranderen...

Maar zij is natuurlijk nog gewoon goed af. Bovendien: ze ziet kansen en nieuwe mogelijkheden. Zij geniet van de veranderingen; optredens van vrienden en vriendinnen die via Scholen in de Kunst optreden in cafe's. Ze onderneemt zelf licht subversieve culturele acties. Alsof er op de een of andere manier meer reuring is... Haar Amersfoort is wellicht anders geworden, maar niet minder.

Maar ook terugkijken: wat hebben we geleerd?

Wij –GroenLinks– hebben de verantwoordelijkheid genomen. Wat hebben we geleerd en ervaren in de afgelopen jaren?

  • Wijkcentra: te snel gegaan, wat heeft dat in ons denken gedaan. Activiteiten en stenen, erfenis van vorige raad: activiteiten gaan boven stenen. Maar herijking wellicht, activiteiten kunnen mensen wel regelen, stenen veel minder.
  • Snippergroen: betekenis in de buurten, niet zo maar inbreien, de stad vol plempen, maar ruimte laten. Voor alternatief en groen gebruik, tijdelijk of permanent.
  • Participatietrajecten: samenwerking in co-creatie. En regie bij de burger. Voor eigenaarschap die mensen verbindt. De overheid heeft vele nieuwe rollen en dat is er een van. Ook los durven laten. Maar: NIMBY, je moet als overheid ook je verantwoordelijkheid durven nemen. Niet participatie als doekje voor het bloeden, als stoplap.

En wat staat ons te doen?

Doorgaande lijnen: continuiteit:

  • Wijkgerichtheid: op wijkniveau kijken naar prioriteiten, keuzes neerleggen waar de effecten merkbaar zijn. Regie aan de bewoners.
  • Regie aan de gemeente tegenover het rijk: zeggenschap zoals wij ook bij de west-tangent tegenover een 'hogere' overheid de zeggenschap houden.
  • Maatwerk als uitgangspunt: niet zodat willekeur een kans krijgt, maar maatwerk gebaseerd op principes. En die principes moeten we met elkaar vaststellen. Iemand die meer begeleiding nodig heeft, krijgt die. Wat is er collectief nodig en wat mag je van dit individu zelf verwachten?

Het heden, met oog op de toekomst.

Zorgen:

Hier in deze raadszaal, deze avond, worden de zorgen verwoord, dat kan ik rustig overlaten aan mijn collega's. Zorgen op vele terreinen. Zoals de niet sluitende begrotingen na 2014 terwijl er wel reserveringen worden gemaakt... grondexploitatie... leegstand. Die zorgen delen wij.

En de komende decentralisaties in het sociale domein, ook die zijn gedeelde zorgen, dat weten we.

Aandachtspunt daarbij voor GroenLinks is de financiële klap die ons te wachten staat op dit terrein. Nu is er nog sprake van een overschot op de gelden voor werk- en inkomen. Dit overschot, de huidige en de voor volgend jaar verwachte onder­uitputting, zouden wij willen reserveren voor de klap die ongetwijfeld komt. Ik wijs daarbij alleen maar op de kortingen die te verwachten op de gelden die vanuit het Rijk komen, en het gegeven dat de ervaring in Denemarken heeft laten zien dat omzetting in het systeem in eerste instantie alleen maar duurder is. Daarom willen wij het overschot binnen het sociale domein houden.

Besluit:

Dit voorjaar, bij de kadernota in mei ben ik het GroenLinks statement begonnen met het Amersfoortse gedicht 'Mei' van Gorter, het Amersfoortse: Een nieuwe lente, een nieuw geluid. Kort daarvoor door een aantal mensen (waaronder onze GroenLinkser Henk Bouwmeester) compleet voorgelezen in Park Randenbroek.

Ik deed dat met een knipoog naar het nieuwe college. Want ik zag het nieuwe elan. Nu, een half jaar later, zien we dat het goed gaat met dit college, niet alleen onderling maar ook op het gebied van resultaten behalen. Wij zijn tevreden en danken de wethouders en burgemeester voor hun inzet. Elan, dat zien we. En een basis voor bestuurlijke continuïteit.

     Reageren Hiske Land,
fractievoorzitter GroenLinks,
a.land@raad-amersfoort.nl